Geotop Glasberg, Hessen


De korte- en lange duinen


In het oosten van de provincie Utrecht bestaat de bodem voornamelijk uit zandige afzettingen. De kern vormt de enige tientallen meters hoge Utrechtse Heuvelrug. Dat is een stuwwal die in de voorlaatste ijstijd, zo'n 150.000 jaar geleden, is gevormd door het uit Scandinavië oprukkende landijs. Om die Heuvelrug heen is in de laatste ijstijd, 70.000 - 10.000 jaar geleden, een dik zandpakket als een deken over het toenmalige landschap neergelegd. In de Middeleeuwen werden de zandvlaktes plaatselijk weer kaal door overbeweiding met schapen. De wind kreeg weer vat op het kale, droge zand. De Lange Duinen is een restant van zo'n stuifzandgebied.

> Lees meer

Geotop Glasberg, Hessen

18 augustus 2012

In 1994 heb ik de term en het begrip aardkundige monumenten geintroduceerd om in het kader van het Europees Natuurbeschermingsjaar 1995 een europees logo te mogen voeren. Dat is gelukt. Er zijn echter meerdere begrippen die zulk soort fenomenen min of meer dekken. Zo heb je bijvoorbeeld de geologische monumenten. Dat zijn veelal groeves en je kunt stellen dat geologische monumenten ook aardkundige monumenten zijn, maar omgekeerd niet altijd. In Duitsland spreekt men over geotopen en daar wordt ook iets dergelijks mee bedoeld.

Tijdens een bezoek aan Hessen en Thueringen in 2012 leek het me wel leuk om eens een paar van die geotopen van dichtbij te bekijken en te zien hoe ze zijn ingericht etc.

Het viel nog niet mee om bezoekwaardige lokaties te vinden. Googelen op geologie Hessen etc leverde niet direct veel op. Snuffelen in de plaatjes op google earth kost zeer veel tijd, maar levert naast talloze zonsondergangen soms boeiende items op.




Ligging van de geotop Glasberg in Hessen

De Vogelsberg in Hessen is een enorm uitgestrekt basaltgebied. Het is ca 19 miljoen jaar geleden(Tertiair, Mioceen) gevormd door een complex van verschillende lavastromen die hier indertijd door de aanwezige oudere afzettingen (onder andere Buntsandstein) heenbraken.

In dat enorme basaltcomplex van de Vogelsberg zijn in de loop der tijd veel groeves gemaakt om basalt te winnen. Vaak waren de groeves na enige tijd niet meer rendabel en zijn verlaten. Soms waren de zuilstucturen nog prachtig te zien. Dankzij de website vogelsberg-touristik.de kregen we grip op een aantal van die groeves. Ze staan op die site kort getypeerd, inclusief GPS gegevens en een typering van de toegankelijkheid.

De Glasberg is een geotop die we bezochten. Aanvankelijk was er enige teleurstelling over het verbod om te betreden, want dat stond niet in de toelichting.




Een weinig bemoedigend bord

Een inboorlinge uit Kerbersdorf verzekerde ons dat we best even mochten kijken en dat deden we dan ook. De eigenaar heeft er een hut geplaatst en een steenrijke bbq.




Een bbq in de verte.

Onze aandacht werd meer getrokken door de wanden. Tussen de bomen zijn daar prachtige zuilen zichtbaar.




Een mooie wand

De overzijde is geheel bebost. Toch blijkt het de moeite waard om even tussen de bomen te gaan gluren.




Een beboste wand

In de schaduw achter de struiken en bomen ligt een prachtige basaltwand. Je hebt wel flits nodig om eea op de foto te krijgen.




Mooie basaltwand achter de struiken

En nog een stuk wand achter de struiken.




Mooie basaltwand achter de struiken

Tussen de basaltzuilen begint de begroeiing ook al aarzelend op gang te komen.




Begroeiing

Hier nog een blik op de donkergrijze basalt. In de toelichting is sprake van fijnkorrelige Basanit. Op de onderstaande ingezoomde foto is te zien dat er ook kleine stukjes olivijn in de basalt voorkomen




Een stuk lokale basalt

Als je deze geotop bekijkt wordt er hier een prachtige blik in de ondergrond gegeven. Zelf vind ik het jammer dat dit particulier terrein is, maar ik moet eerlijkheidshalve zeggen dat waarschijnlijk hierdoor ook geen vuil gestort wordt. Dat kwamen we namelijk elders regelmatig tegen in voormalige groeves.
Een bord met toelichting zou verhelderend zijn, maar ja wie zet zoiets op zijn eigen terrein. Omzagen van flink wat begroeiing voor de prachtige wanden zou de belevingswaarde van de geotop sterk vergroten. Maar ook hierop zit de eigenaar waarschijnlijk niet te wachten.




Kleine stukjes olivijn in de basalt (detail vorige foto)

Bronnen:

Afbeeldingen:
BOHO-team.


Literatuur:
www.vogelsberg-touristik.de
Hoogendoorn, fotoalbum Duitsland 2012


Spaarnwoude


Net ten oosten van Haarlem ligt de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Op de kaart is een scherpe overgang te zien tussen stad en platteland. Als we rijden op de Lage Dijk, bij punt 1 op de kaart, zien we in het oosten Spaarnwoude liggen.

Temidden van enkele gebouwen rijst de Stompe Toren op.

> Lees meer