Geotop Buedingen, Hessen


De Dommel dl 3




De huidige loop van de Dommel is als doorlopende watergang herkenbaar die uit het zuiden komt en een bocht naar het westen maakt.
De aangrenzende groene kleur staat voor beekdalbodem met meanderruggen en geulen.
De blauwgroene kleur geeft beekdalbodem met veen aan.
De geelgroene kleuren staan voor dekzandruggen die soms nog wat geaccentueerd zijn door een oud bouwlanddek.
Plaatselijk is het dekzand nog wat verstoven en treffen we lage landduinen met bijbehorende vlakten en laagten aan.

Onderstaande foto is bij fotopunt A genomen. We zien nog net wat stuifzandrelief en op de achtergrond water.

> Lees meer

Geotop Buedingen, Hessen

21 augustus 2012

In 1994 heb ik de term en het begrip aardkundige monumenten geintroduceerd om in het kader van het Europees Natuurbeschermingsjaar 1995 een europees logo te mogen voeren. Dat is gelukt. Er zijn echter meerdere begrippen die zulk soort fenomenen min of meer dekken. Zo heb je bijvoorbeeld de geologische monumenten. Dat zijn veelal groeves en je kunt stellen dat geologische monumenten ook aardkundige monumenten zijn, maar omgekeerd niet altijd. In Duitsland spreekt men over geotopen en daar wordt ook iets dergelijks mee bedoeld.

Tijdens een bezoek aan Hessen en Thueringen in 2012 leek het me wel leuk om eens een paar van die geotopen van dichtbij te bekijken en te zien hoe ze zijn ingericht etc.

Het viel nog niet mee om bezoekwaardige lokaties te vinden. Googelen op geologie Hessen etc leverde niet direct veel op. Snuffelen in de plaatjes op google earth kost zeer veel tijd, maar levert naast talloze zonsondergangen soms boeiende items op. (zie ook geotopen Glasberg en Gunzenau)




Ligging van de zandsteengroeve bij Buedingen (google earth)

De Vogelsberg in Hessen is een enorm uitgestrekt basaltgebied. Het is ca 19 miljoen jaar geleden(Tertiair, Mioceen) gevormd door een complex van verschillende lavastromen die hier indertijd door de aanwezige oudere afzettingen (onder andere Buntsandstein) heenbraken.

Dankzij de website vogelsberg-touristik.de kregen we grip op een aantal voormalige groeves. Ze staan op die site kort getypeerd, inclusief GPS gegevens en een typering van de toegankelijkheid. Na bezoeken aan de voormalige basaltgroeves Glasberg en Gunzenau zijn we ook eens op zoek gegaan naar de oudere Buntsandstein afzettingen.

Op de bovengenoemde site stond de geotop zandsteengroeve Buedingen vermeld. Op bovenstaand googleplaatje zie je de steilrand als een wit streepje in het bos liggen. Vanaf de doorgaande weg is de steilrand prima te zien doordat de roodachtige kleuren contrasteren met het groen van de bomen. Via een parallelweg (Am Hain) naar de oude binnenstad van Buedingen kom je langs de groeve.




Zicht uit de verte

Over een brede grasstrook kun je richting de groevewand lopen. Direct aan de weg staat echter een bewerkt stuk zandsteen met een mickey mouse achtige figuur erop.




Voorganger van mickey mouse

Het is een replica van een standbeeld dat op de Glauberg gevonden is. De samenstelling en textuur van het originele standbeeld lijk sprekend op de plaatselijke Bontzandsteen.

De Glauberg ligt ca 9 km ten westen van deze groeve. Daar zijn ca 20 jaar geleden graven van Keltische vorsten gevonden inclusief een levensgroot standbeeld. Op grond van de datering zou deze groeve dus mogelijk al 2500 jaar geleden gebruikt (kunnen) zijn.




De replica

Bij de bosrand voor de steilwand staan informatiepanelen.




Informatiepanelen

Op het ene paneel ligt de nadruk op de kwaliteit en het gebruik van deze zandsteen.




Informatiepaneel 1

En op het andere paneel wordt ingegaan op de geologische achtergrond.




Informatiepaneel 2

Het is natuurlijk wel jammer, dat je ter plaatse van de panelen weinig van de steilrand kunt zien. Bezoekers zullen dus wel regelmatig het terrein van de aangrenzende aannemer oplopen om wat dichter bij de wand te kunnen komen.




Verdoezelend effect van de begroeiing

Boven de bomen is wel een gedeelte van de steilwand te zien.




Een glimp van de steilwand

Als je een telelens gebruikt dan zie je wat duidelijker dat op sommige plaatsen wat dunnere harde banken zichtbaar zijn. Mogelijk wordt deze Bontzandsteen met behulp van die faciesverschillen nog wel verder onderverdeeld, maar dat is mij nu niet bekend.




Dunne harde banken zijn zichtbaar

Als je dit beeld bekijkt dan raak je toch wel onder de indruk van de enorme hoeveelheid rivierafzettingen die hier 230 miljoen jaar geleden zijn afgezet en vervolgens versteend.




Imposante steilwand

Als je inzoomt dan vallen de flinke scheuren in de wand je op. Het lijkt dus zeer verstandig dat je daar niet zo maar onder mag lopen.

Al met al een leuk geologisch en historisch plekje. Voor mij zou het wel een grotere belevingswaarde krijgen als er vanaf de panelen door het kappen van bomen een zichtlijn op de steilwand gemaakt wordt.




Gevaar voor afstorten

Bronnen:

Afbeeldingen:
BOHO-team.


Literatuur:
www.vogelsberg-touristik.de
Hoogendoorn, fotoalbum Duitsland 2012


Peelrandbreuk


De onderstaande geologische kaart geeft met een oranje kleur een duidelijk begrensde, van zuidoost naar noordwest lopende, zone aan. Dit is de Roerdalslenk die in de laatste honderdduizend jaar is opgevuld met beekafzettingen en dekzanden. Zowel in het westen als in het oosten komen deze afzettingen slechts plaatselijk en veel minder dik voor. De Peelrandbreuk vormt hier de opmerkelijk rechte grens tussen de Roerdalslenk en de Peelhorst.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de daling van de slenk niet schoksgewijs plaatsvindt, bijvoorbeeld bij aardbevingen (Uden, 1932; Roermond, 1992). De daling vindt namelijk heel geleidelijk plaats met een snelheid van circa een centimeter per eeuw. Dat lijkt te verwaarlozen, maar we moeten niet vergeten dat we met geologie te maken hebben en niet met leeftijden van mensen. Als gedurende het kwartair een daling van een cm per eeuw plaatsvindt, dan resulteert dat uiteindelijk in een hoogteverschil van meer dan 200 meter. Zoals gezegd heeft extra sedimentatie door rivieren, beken en de wind de daling nagenoeg bijgehouden en heeft de argeloze passant hier niet in de gaten wat voor bijzondere geologische processen hier gespeeld hebben. Hooguit zal hij zich verbazen over het roestige water dat hier voorkomt.

Op onderstaande hoogtekaart staan in blauw de laagste gebieden aangegeven. Na groen en geel komen we in het bruin bij de hoogste gebieden. Opvallens is de smalle gele en bruine rug die diagonaal door het beeld loopt. Dat zijn de Bedafse Bergen. Een in de Roerdalslenk gelegen dekzandrug is hier opgestoven tot rijen hoge landduinen. Dit stuifzandgebied is zeker een bezoek waard, maar nu denken we deze hoge rug even weg.

Dan valt een hoogteverschil aan de rechterzijde van de hoogtekaart op in de vorm van een tamelijk rechte lijn. Hier ligt in de omgeving van Uden de Peelrandbreuk. De rode cijfers geven de fotopunten aan van de hieronder volgende afbeeldingen. We gaan deze punten langs lopen om een idee te krijgen of en hoe de breuk in het terrein zichtbaar is.

> Lees meer