Geotop Wachsenburg, Thueringen
13 september 2012
Op een vakantie naar Thueringen hebben we ons niet beperkt tot het Thueringerwald maar ook tripjes in de wijdere omgeving gemaakt. Google Earth toonde ten noorden van ons vakantieadres in de omgeving van Erfurt enkele afbeeldingen met badlands. Dat is natuurlijk smullen voor een fysisch geograaf, dus dat wilde we wel eens zien. Daarnaast vonden we op de website van Thueringer Landesanstalt fuer Umwelt und Geologie (TLUG) een lijst met geotopen waarin ook deze badlands genoemd worden.
Punt 4 op het Google Earth kaartje toont de Wachsenburg die bovenop de heuvel ligt. Wij rijden in die richting en vinden bij punt 1 een parkeerterrein.
Kaartje Google Earth van de omgeving van de Wachsenburg
We lopen de weg naar boven en vinden al gelijk een uitzichtplateau (punt 2). Daar vandaan zie je gelijk wat kale rotsen in de verte (punt 3) en ook dichtbij onder het plateau. Gelukkig staat er ook een informatiepaneel.
Uitzichtplateau onder de Wachsenburg
Op het informatiepaneel staat uiteraard het een en ander vermeld over de badlands. De oorzaken voor het ontstaan van deze badlands liggen enerzijds in overbeweiding, maar anderzijds in de extreme droogte die heerst op de zuidelijke kanten van de hier aanwezige heuvels. Wij staan namelijk hier bij of onder de Wachsenburg, maar er liggen hier meerdere heuvels, bekroond met burchten (3 Gleichen), die dezelfde badlands vertonen.
Een informatiepaneel
Hier heb ik even wat informatie (nog net) leesbaar bij elkaar geplakt van het paneel.
De afzettingen stammen uit het laatste deel van de Trias (Keuper) en zijn dan ook iets meer dan 200 miljoen jaar geleden gevormd. Tijdens deze vakantie hebben we dan ook de hele Trias in Hessen en Thueringen kunnen zien. De Buntsandstein en Muschelkalk lag vaak rond de vulkanische plaatsen die we bezochten, omdat het veel jongere vulkanisme door de oude Triasafzettingen was heengebroken.
Een selectie van de geboden informatie
Hier zien we de Steinmergelkeuper met op de achtergrond de Wachsenburg.
Steinmergelkeuper onder de Wachsenburg
Het is een uitzonderlijke plek. Ondanks de droogte schijnt de mens ook recent nog wel wat geholpen te hebben. Hoe dan ook, het resultaat is prachtig en heel fotogeniek.
Een prachtige plek
Hier en daar zijn wat hardere lichtgekleurde banken zichtbaar.
Hardere lagen
Die hardere banken zijn wel iets uitgeprepareerd, maar nauwelijks beter bestand tegen de erosie als de wat meer kleiiger lagen. Het materiaal aan de oppervlakte onder de hardere bank is geen vast gesteente maar een puindek zoals we verderop zullen zien.
Afwisselende gelaagdheid
De hardere bank is hier een wat meer kalkachtige versteende afzetting.
Detail van vorige foto
Naast de verschillende gelaagdheden zijn de erosievormen ook een lust voor het oog. De gullies snijden toch op de meeste plekken ook eenvoudig door de hardere banken heen.
Gullyvorming
Dit is een detail (rechtsonder) uit de vorige foto. Hier houdt de lichtgekleurde harde Steinmergel laag nog stand tegen de gullyerosie. Daardoor wordt de onderliggende zachtere roodbruine mergel nog beschermd.
Detail van de vorige foto
Ook op deze foto is hetzelfde weerbarstige stukje in de gully te zien. Je zou haast denken dat het roodbruine gedeelte onder deze hardere lichtgekleurde bank uit een dikke bank met vast gesteente bestaat. Dat is echter gezichtsbedrog.
Brede roodbruine band
De brede roodbruine band blijkt een dikke puinlaag van de verpulverde roodbruine mergel te zijn.
Verbrokkelde mergel
Tijdens de kennelijk zeer spaarzame regenbuien op deze zuidhellingen kan gullyvorming in de aan het oppervlak gelegen verweringslaag van verbrokkelde mergel optreden.
Gullyvorming in het puin
Het visuele effect van deze vervormingen onder een aride klimaat wordt natuurlijk wat verminderd als je de wat wijdere omgeving ziet. Dan komt namelijk weer allerlei begroeiing in beeld.
Al met al vond ik deze geotop wel een van de mooiste plekjes die ik ooit gezien heb.
Omringend groen
Afbeeldingen: Google Earth en BOHOteam
Literatuur:
http://www.tlug-jena.de/geotope/geotope.html
