Nieuwvliet 1: haaientand


Niënhof en Oostbroek


Rivieren stromen uit gebergten naar zee. Het rivierwater transporteert daarbij grind, zand en klei. Als het water snel stroomt rollen stenen en grind over de rivierbedding. Als het water langzamer gaat stromen stopt het transport van deze grote en zware last, maar zand en klei wordt nog wel meegevoerd. Van de bergen naar de zee zie je dan ook de gemiddelde korrelgrootte afnemen. Een zelfde mechanisme treedt op bij overstromingen. Loodrecht op de rivier zien we in de bedding grind liggen en direct naast de normale bedding wordt een oever van zandig materiaal gevormd. Veel verder van de rivier, waar het water bijna stil komt te staan bezinken pas de fijnste deeltjes die in het water zweven, de kleideeltjes. Op de foto die langs de Lek genomen is, komt de zandige en hoger gelegen oeverwal duidelijk tot uiting.

> Lees meer

Nieuwvliet 1: haaientand

18 oktober 2012

Dit jaar hebben we de herfstvakantie doorgebracht in Zeeuws Vlaanderen, in Nieuwvliet-Bad. We hebben diverse aardkundige fenomenen gezocht en bezocht, maar omdat ons bungalowpark tegen de duinen aan lag en het aardig weer was, hebben we menig uurtje op het strand doorgebracht.

Gelijk over de duinen lag de Verdronken Zwarte Polder. Dat is een slufter, waar de zee een duidelijke inham landinwaarts gemaakt heeft. Op deze bij eb gemaakte foto komt de breedte van de inham goed tot uiting.




De brede inham van de Verdronken Zwarte Polder

Op het strand is het voor de tijd van het jaar nog aardig druk. Opvallend is het dat veel mensen de indruk maken hun religieuze behoefte te doen. Dat is maar schijn. Men is massaal op zoek naar haaientanden. Vroeger gebeurde dat met name in Cadzand en aan de overkant bij de Kaloot, maar onder andere als gevolg van de kustversterking, is nu de Verdronken Zwarte Polder een geliefde zoekplaats geworden.




Zoekende recreanten

Vrijwel iedereen loopt daar naar de grond te staren. Meestal is het strand gelijk na vloed echter al afgestroopt door handelaren en fanatieke verzamelaars. Aan de oostzijde van de inham wordt echter aan de vloedlijn de hele dag tussen het schelpengruis intensief naar haaientanden gezocht. Sommigen vinden het leuk om een tand te vinden en als souvenir mee te nemen en anderen proberen door zeven te gebruiken het aantal flink op te voeren.




Zoek met de hand of door te zeven

Het tijdens de vloed door de kreken binnendringende water legt zijn transportlast ook aan de andere kant van de bedding neer. Daar wordt uiteraard ook gezocht.




Zoeken aan beide zijden van de kreek

De vondst van een haaientand leidt vaak tot grote vreugde bij de speurder.




Bingo. Een haaientand gevonden

De tientallen tanden die ik deze week door allerlei speurders heb zien vinden waren overigens allemaal van een kleine soort. Mogelijk waren grotere exemplaren al door de eerder genoemde handelaren en fanatieke speurders gevonden.




Een kleine haaientand

Met name in het drogere schelpengruis zijn de tanden door hun kleur en glans herkenbaar. Vaak is het materiaal dermate versleten of verweerd dat de vorm niet echt meer doet denken aan een tand.




Al dan niet verweerde vormen

Als je een mooi exemplaar, kleiner dan een cm, flink uitvergroot dan wordt het toch wel weer een indrukwekkende vondst.

Al met al is het toch wel een bijzonder aardkundig fenomeen dat haaientanden uit geheel andere tijdperken, met andere klimatologische omstandigheden, plaatselijk door erosie uit de bodem van de Westerschelde worden losgewoeld en op de aangrenzende stranden van De Kaloot, Cadzand en in ons geval de Verdronken Zwarte Polder in Nieuwvliet-Bad opnieuw gesedimenteerd worden.




Een uitvergroting

Afbeeldingen: BOHOteam


De Dommel dl 1




We starten met een bezoek aan De Dommel. De provincie heeft hier een aardkundig monument benoemd, waarvan een paneel staat aan de Bobbenagelse weg in Sint-Oedenrode. Hoewel de provincie Utrecht ook veel dekzandgebieden heeft en bijvoorbeeld in de Gelderse Vallei de combinatie met beken algemeen is, valt het op bovenstaand kaartje gelijk op dat de door kanalisatie afgeneden meanderende beeklopen hier in deze omgeving in ruime mate bewaard zijn gebleven.

Op weg naar het paneel treffen we al een mooi uitzicht op een dekzandrug. Op de diverse kaartjes in dit webverhaal is deze locatie aangegeven door het getal 1. Vanaf dat punt kijken we in noordwestelijke richting naar een dekzandrug.



Deze geomorfologische kaart van Alterra (WUR) geeft de vormen aan het aardoppervlak weer. De groenige kleuren geven de beekdalbodem (code 2R7) aan, waarin soms wat veen is gelegen (code 1R4). De oude beddingen in de dalbodem zijn veelal nog watervoerend en op deze kaart aan de kronkelige blauwe waterpartijen herkenbaar. De beekdalbodem wordt aan weerszijden begrensd door dekzandvlakten (code 2M13) die soms door overstromingswater verspoeld zijn (code 2M10). Markant rijzen dekzandruggen (code 3K14 en 4K14) naast de beekdalbodem in de wat lager gelegen vlakkere dekzandgebieden op, zoals bijvoorbeeld op het vorige plaatje te zien was.

> Lees meer