Aanleg van het eiland
De provincie heeft het zwerfsteneneiland Maarn tot 3e aardkundig monument in de provincie Utrecht benoemd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan een onderdeel van het Beleidsprogramma 1999 - 2003.
Stichting
Op 4 april 2003 is de stichting "Vrienden van het Zwerfsteneneiland" opgericht. De stichting heeft tot doel de belangen van aardkundige waarden in het algemeen en van het Aardkundig Monument "Zwerfsteneneiland" in het bijzonder te behartigen.
Sneeuwsmeltwaterdalen
12 februari 2012
Eigenlijk behoren deze plaatjes op een andere site van me (www.aardkundigemonumenten.nl), maar het is toch ook wel leuk om hier iets te laten zien van de erosie die na de vorming van de stuwwallen is opgetreden. In het Saalien zijn ijssmeltwaterdalen en sneeuwsmeltwaterdalen gevormd. In de laatste ijstijd, het Weichselien, zijn depressies op de flanken van de stuwwallen verder uitgediept tot de sneeuwsmeltwaterdalen die we nu nog kunnen waarnemen.
Het is altijd leuk om in de sneeuw waarnemingen te doen. Op deze panoramafoto is een mooi gedeelte van de Plantage Willem III te zien. Bij deze lage resolutie zijn de details natuurlijk wat minder te zien. Daarom volgen hieronder nog wat plaatjes van dichterbij.
In onderstaand panorama zien we overigens het sneeuwsmeltwaterdal en op de achtergrond (rechts) grafheuvels.
Panorama van het smeltwaterdal en de grafheuvels
De onderstaande foto is vanuit een andere hoek genomen. Nu zijn de hoogteverschillen iets beter te zien.
Rechtsboven op de rechter dalwand groeit heide. Aan deze zijde van de singel is de bodem wit. Hier is op ons (Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland) verzoek dit jaar gekapt om het smeltwaterdal, een aardkundig monument, beter zichtbaar te maken. De zwarte plekjes zijn de resterende stobben.
Ik kom hier nog dit jaar in een artikel op terug met plaatjes voor, tijdens en na de kap. Het Utrechts Landschap heeft hier landschappelijk prima werk verricht.
Het sneeuwsmeltwaterdal
Hieronder zien we het sneeuwsmeltwaterdal vanaf het open gedeelte van de plantage Willem III. Zo kon je het al jaren zien, al dan niet met sneeuw. De singel is als cultuurhistorisch fenomeen gespaard, maar het bos erachter is gekapt. Hierdoor kan nu ook van deze zijde waargenomen worden dat het dal doorloopt, of misschien moet je zeggen dat je nu kunt zien dat vanuit de achtergrond het dal naar ons toe komt.
Het dal is nu over een grotere lengte zichtbaar.
Bij een sneeuwdek vallen allerlei details, bijvoorbeeld veroorzaakt door de begroeiing, weg. Het gevolg is dat hoogteverschillen meestal veel beter zichtbaar worden. Ook deze foto is daar een sprekend voorbeeld van.
Ik sta hier op een flank van een grafheuvel, waarvan de gebogen top midden in de foto zichtbaar is. Op de achtergrond zijn nog vier grafheuvels uitstekend zichtbaar.
Grafheuvels vallen op in een besneeuwd landschap
Onder nog een blik op het sneeuwsmeltwaterdal op een plek waar het voorheen onzichtbaar was. Achter de singel lag een brede zone met bos. Merkwaardiger was dat de dalbodem samenviel met een beheersgrens. De ene dalwand lag in heide, de andere in bos. Daardoor was het dal hier niet herkenbaar. Nu beide dalwanden zichtbaar zijn kun je gemakkelijker het landschap lezen en begrijpen dat hier een (droog) dal ligt.
Ik ga hier niet verder in op de ontstaanswijze van het dal. De sneeuw in het dal geeft een mooi plaatje, maar bij het smelten van deze sneeuw zal nu verder niet veel gebeuren omdat de ondergrond niet, zoals in de ijstijd, permanent bevroren is.
Het smeltwaterdal is zichtbaar geworden.
Bron:
Wim Hoogendoorn: Publikatie in voorbereiding.
Afbeeldingen: BOHOteam
Rondleiding
De zanderij Maarn is per 22 november 2013 opengesteld. Het zwerfsteneneiland blijft alleen onder begeleiding van een gids van de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland te bezoeken. Op die manier hopen we onze waardevolle collectie te beschermen.
Lezingen
Groepen stellen het soms op prijs op een rustige locatie eerst wat meer over de achtergronden van het zwerfsteneneiland en de aardkundige waarden in de provincie Utrecht te horen.