Aanleg van het eiland
De provincie heeft het zwerfsteneneiland Maarn tot 3e aardkundig monument in de provincie Utrecht benoemd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan een onderdeel van het Beleidsprogramma 1999 - 2003.
Stichting
Op 4 april 2003 is de stichting "Vrienden van het Zwerfsteneneiland" opgericht. De stichting heeft tot doel de belangen van aardkundige waarden in het algemeen en van het Aardkundig Monument "Zwerfsteneneiland" in het bijzonder te behartigen.
27 Gemeenteraad Utrechtse Heuvelrug (in bew)
1 september 2012
Rondleider: Wim Hoogendoorn
Zij die In de ban van de ring gelezen hebben kunnen zich voorstellen hoe ik me deze maanden voel. De wereld wordt langzamerhand duister. Organisaties zijn bezig onder het mom van het algemeen belang weer een stuk mooie natuur de nek om te draaien. Enkele wijzen proberen als een soort wijze gandalf het tij te keren. Daar reken ik, heel eigenwijs, mijzelf ook onder.
Hulptroepen lijken onderweg. Mijn inspreken in de gemeenteraad van de gemeente Utrechtse Heuvelrug op 2 juli heeft geleid tot een amendement waarin de raad het bestuur van het recreatieschap oproept de natuurwaarde actief te beschermen.
Vijf voor twaalf. De duisternis nadert.
Om de gemeenteraadsleden de kans te geven de aardkundige en cultuurhistorische waarden van het Zwerfsteneneiland te verinnerlijken heeft de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland (SVvhZ) hen uitgenodigd voor een rondleiding.
Hier vertel ik niet dat ik ben wezen vissen, maar ik herinner aan het bestaan van het Geologisch Park Maarn dat al tussen 1917 en 1922 gesticht is door Natuurmonumenten. Een van de oudste geologische monumenten in Nederland, aan het ontstaan waarvan zelfs natuurpioniers als Heimans en Thijsse ook een (beperkte) bijdrage geleverd hebben. De SVvhZ heeft de overblijfselen hiervan in werkelijkheid en virtueel (digitaal zwerfstenenmuseum) gereconstrueerd.
De uitleg vindt plaats bij een van de draaischijven van het oude rangeerterrein die hier van 1918 tot 1932 gefunctioneerd heeft. Dankzij de inzet van de leden van SVvhZ zijn deze stukken cultureel erfgoed gered van de puinbreker en vormen onderdelen van het zwerfsteneneiland.
Onze argumenten hebben in ieder geval geleid tot de komst van een stevig afsluitbaar hek op de dam naar het eiland. Dit betekent wel dat de draaischijf en het gereconstrueerde Geologisch Park Maarn een sterk verhoogde kans op vandalisme loopt.
Uitleg over Geologisch Park Maarn
Hier vindt bij het betreden van het (schier)eiland uitleg plaats over de beheersmaatregelen die hier worden uitgevoerd. Die beheersmaatregelen worden niet betaald uit het budget dat bestemd is voor beheer en onderhoud in de Zanderij, maar worden bekostigd door de SVvhZ.
De werkzaamheden bestaan enerzijds uit het regelmatig afzetten van de opgaande begroeiing zodat de stenen-uitstraling van het eiland behouden blijft.
Wanneer stenen in een openluchtmuseum liggen is het onvermijdelijk dat begroeiing met algen, korstmossen en mossen plaatsvindt naast depositie van stoffen uit de lucht. Wanneer we de stenen willen blijven herkennen moeten de stenen periodiek schoongemaakt worden. Dat is een 2e beheersmaatregel, waarvoor de SVvhZ traktoren moet inhuren etc.
Tot slot wordt regelmatig het eiland door SVvhZ ontdaan van allerlei zwerfvuil dat door illegale betreders wordt achtergelaten.
Toelichting over het beheer bij de entree van het zwerfsteneneiland
Uiteraard worden ook de verschillen tussen de geologisch gegroepeerde stenen toegelicht. Hier staan we bijvoorbeeld bij onze grote groep afzettingsgesteenten. Die bestaat uit meer dan 130 grote zwerfstenen, die allemaal erg op elkaar lijken. Het zijn zogenoemde Jotnische Zandstenen, ook wel Dalazandstenen genoemd.
Tussen de Jotnische Zandstenen
Hier stop ik met de normale rondleiding om ruimte te bieden voor een andere gebeurtenis.
Omdat uit niets gebleken is dat er haast gemaakt gaat worden met het bovengenoemde amendement van de gemeenteraad om actief de natuurwaarde te gaan beschermen, zijn enkele natuurminnenden partijen (Bergwegbewoners, SVvhZ en Maarn Maarsbergen Natuurlijk) met elkaar om de tafel gaan zitten. MMN is tegen openstelling zolang er geen duidelijk inventarisatie van natuurwaarden heeft plaatsgevonden. SVvhZ en de Bergwegbewoners hebben gezegd dat zij onder de voorwaarde dat er absoluurt geen losloopgebied voor honden komt, bereid zijn te denken over een aardkundig ontdekkingspad. Dat pad is uitgekiend neergelegd zodat in ieder geval bezienswaardigheden als aardkundig en cultureel erfgoed getoond worden, maar ecologisch kwetsbare gebieden vermeden worden. Het pad beperkt zich ook niet tot de zanderij, maar betrekt ook de direkte omgeving in de wandeling.
Bij afwezigheid van de burgemeester wordt de kaart aangeboden aan de gemeenteraad, in de persoon van wethouder Verhoef.
Aanbieding kado aan de gemeenteraad
De kaart wordt door kunstenaar Peter Enter aangeboden aan de wethouder en kort toegelicht.
Tja, en dan de toekomst. We hopen dat de gemeenteraad, gesteund door de door ons aangeleverde informatie, beter de vinger aan de pols kan houden. De zanderij en de aanwezige actuele en potentiele natuurwaarden zijn het meer dan waard.
Wethouder Verhoef, Peter Enter en de kaart
Afbeeldingen: BOHOteam
Rondleiding
De zanderij Maarn is per 22 november 2013 opengesteld. Het zwerfsteneneiland blijft alleen onder begeleiding van een gids van de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland te bezoeken. Op die manier hopen we onze waardevolle collectie te beschermen.
Lezingen
Groepen stellen het soms op prijs op een rustige locatie eerst wat meer over de achtergronden van het zwerfsteneneiland en de aardkundige waarden in de provincie Utrecht te horen.