Groeve Blankenberg


Plantage Willem III


Tussen Amerongen en Rhenen vormt de Utrechtse Heuvelrug de noordelijke begrenzing van de rivier de Rijn. De laaggelegen uiterwaarden grenzen via een enkele meters hoge steilrand aan de zandgronden. Op bovenstaande foto is van linksonder naar rechtsboven de overgang tussen verschillende landschapstypen herkenbaar. Langs de rijn liggen de uiterwaarden met kleiputten en een steenfabriek. Na de steilrand volgt eerst de weg met aangrenzende bebouwing en vervolgens een niet beboste zone. Deze bestaat uit smeltwaterafzettingen van het landijs. Vervolgens klimmen we verder tegen de zwaarbeboste stuwwal op, om uiteindelijk weer af te dalen naar de Gelderse Vallei, waarin op de achtergrond Veenendaal zichtbaar is.

> Lees meer

Groeve Blankenberg

9 mei 2012

In de omgeving van Cadier en Keer (Zuid-Limburg; A op de google luchtfoto) liggen diverse interessante, verlaten groeves. In het zuidoosten van de gemeente ligt de groeve Blankenberg (B op de google luchtfoto).




Ligging van Cadier en Keer en de groeve Blankenberg

Een aangename bijzonderheid is dat we via een hek de groeve in mogen. Ook is er een informatiepaneel aanwezig.




De entree van de groeve

Het paneel is nauwelijks leesbaar, maar er staat:

Groeve Blankenberg

Op deze plek is in het verleden vuursteen gewonnen. Deze vuursteen werd gebruikt voor het vervaardigen van straatstenen.

De Vuursteenbank van Cadier en Keer is met een oppervlakte van meer dan 8 km2 en een dikte van ca 2.5 meter de dikste bekende vuursteenbank ter wereld. Vuurstenen bezitten normaal de vorm van regelmatige of grillige knollen met een afmeting van enkele centimeters tot ongeveer 5 meter. De hier aanwezige grote vuursteenbank is voor de wetenschap een onopgelost raadsel.





Toelichting op het informatiepaneel

De keiharde dikke vuursteenbank onderin de groeve steekt uit. Er loopt een pad langs zodat het profiel van dichtbij bekeken kan worden.




De harde vuursteenbank onderin het profiel

En hier het hele profiel met wat toelichting. De vuursteenbank is een onderdeel van de Formatie van Gulpen. Daar boven ligt van B naar C de Kalksteen van Lanaye, eveneens van de Formatie van Gulpen. De horizont van Lichtenberg (C) vormt de scheiding tussen de onderliggende Formatie van Gulpen en de bovenliggende Formatie van Maastricht. Van C naar D bestaat de Formatie van Maastricht uit de Kalksteen van Valkenburg. Naar boven toe wordt de kalksteen zachter. In die kalksteen is door oplossing van de kalk of mergel een langwerpige holte, een zogenoemde orgelpijp (F) ontstaan. Die is opgevuld met materiaal dat er eerst boven heeft gelegen en waarin onder andere mooi afgeronde grindjes te zien zijn. Omdat boven D het al dan niet losse gesteente begroeid is, kan ik niet zien wat onder het gras zit. Mogelijk ligt er wat erosiemateriaal in de vorm van vuursteen uit opgeloste kalk, maar in ieder geval liggen daarop ook fluviatiele afzettingen van de Maas.




Profiel met toelichting

Leuk dat je in de groeve op je gemak kunt rondkijken en van dichtbij fotograferen.




Plaatjes maken

Detail van de hele dikke vuursteenbank behorend bij de Formatie van Gulpen.




Detail van de vuursteenbank

Boven de vuursteenbank ligt de Kalksteen van Lanaye en daarboven de horizont van Lichtenberg.




Detail Formatie van Gulpen

De orgelpijp die gevormd is in de Formatie van Maastricht is opgevuld met roestbruin materiaal dat erin weggezakt is.




Detail orgelpijp

Er is ook een mogelijkheid om via een trap de heuvel op te klimmen. Daar heb je een mooi overzicht over een droog dal en een bankje om even uit te rusten en van het uitzicht te genieten.




Afdaling via een trap

Het is vandaag droog en dat biedt de mogelijkheid om aan de zijkant even naar boven te klimmen om een orgelpijp van dichtbij te bekijken.




Op onderzoek bij een orgelpijp

Prachtig zie je van dichtbij het markante verschil tussen de geelwitte, zachte Kalksteen van Valkenburg en de roestbruine opvulling in de orgelpijp.




Markant kleurverschil

Als je naar de roestbruine opvulling kijkt vallen de mooie afgeronde steentjes van de Maasafzetting op.




Afgeronde grindjes in de opvulling

Bronnen:
Afbeeldingen:
BOHOteam
Literatuur: Felder, W., 2003. Bodemschatten van Zuid-Limburg. Uitgave: VVV Zuid-Limburg, Natuurhistorisch Museum Maastricht en stichting IKL.


De Bol


In het zuidwesten van de provincie Utrecht zijn in de uiterwaarden van de Lek enkele prachtige aardkundige fenomenen in de vorm van rivierduinen op een voormalig eiland en een getijdekreek te herkennen. De getijdekreek is prima van af de winterdijk te zien. Bij een bezoek aan de rivierduinen moet rekening gehouden worden met de hoogte van het rivierwater in verband met de begaanbaarheid van de strekdam. Prachtig zijn op deze foto ook de copeontginningen in de Lopikerwaard te zien, maar daar gaat het ons nu niet om.

Wanneer we nog even in de lucht blijven en verder naar het westen kijken dan zien we binnendijks hoe dicht de boerderijen van Willige Langerak hier tegen de winterdijk gelegen zijn. Aan de rivierzijde van de winterdijk, de buitendijkse zijde, liggen allemaal kleiputten. Die getuigen nog van het regelmatige dijkonderhoud dat met de klei uit deze putjes gepleegd is. In de verte lijkt al weer een eiland zichtbaar.

> Lees meer