Groeve Blankenberg


De Grebbeberg


In 1995, het Europees Natuurbeschermingsjaar, werden veel projecten op het gebied van natuur en landschap uitgevoerd. Een heel bijzonder initiatief werd genomen door de provincie Utrecht. Zij stelde de niet-levende natuur centraal met haar idee om een landelijk netwerk te ontwikkelen van Aardkundige Monumenten. Uiteraard werd daarbij begonnen in de provincie Utrecht. Als eerste aardkundig monument werd door gedeputeerde Staten de zuidflank van de Grebbeberg benoemd.

De Grebbeberg is de zuidelijke punt van een tientallen meters hoge stuwwalrug, die in een boog van Amersfoort naar Rhenen loopt.. Deze stuwwal is zon 150.000 jaar geleden gevormd door honderden meters dik landijs dat langzaam van Scandinavië naar Nederland "stroomde". Ooit liep de stuwwal nog verder naar het zuiden om vervolgens weer naar het noorden om te buigen en aan te sluiten op de stuwwal van Ede - Wageningen.

> Lees meer

Groeve Blankenberg

9 mei 2012

In de omgeving van Cadier en Keer (Zuid-Limburg; A op de google luchtfoto) liggen diverse interessante, verlaten groeves. In het zuidoosten van de gemeente ligt de groeve Blankenberg (B op de google luchtfoto).




Ligging van Cadier en Keer en de groeve Blankenberg

Een aangename bijzonderheid is dat we via een hek de groeve in mogen. Ook is er een informatiepaneel aanwezig.




De entree van de groeve

Het paneel is nauwelijks leesbaar, maar er staat:

Groeve Blankenberg

Op deze plek is in het verleden vuursteen gewonnen. Deze vuursteen werd gebruikt voor het vervaardigen van straatstenen.

De Vuursteenbank van Cadier en Keer is met een oppervlakte van meer dan 8 km2 en een dikte van ca 2.5 meter de dikste bekende vuursteenbank ter wereld. Vuurstenen bezitten normaal de vorm van regelmatige of grillige knollen met een afmeting van enkele centimeters tot ongeveer 5 meter. De hier aanwezige grote vuursteenbank is voor de wetenschap een onopgelost raadsel.





Toelichting op het informatiepaneel

De keiharde dikke vuursteenbank onderin de groeve steekt uit. Er loopt een pad langs zodat het profiel van dichtbij bekeken kan worden.




De harde vuursteenbank onderin het profiel

En hier het hele profiel met wat toelichting. De vuursteenbank is een onderdeel van de Formatie van Gulpen. Daar boven ligt van B naar C de Kalksteen van Lanaye, eveneens van de Formatie van Gulpen. De horizont van Lichtenberg (C) vormt de scheiding tussen de onderliggende Formatie van Gulpen en de bovenliggende Formatie van Maastricht. Van C naar D bestaat de Formatie van Maastricht uit de Kalksteen van Valkenburg. Naar boven toe wordt de kalksteen zachter. In die kalksteen is door oplossing van de kalk of mergel een langwerpige holte, een zogenoemde orgelpijp (F) ontstaan. Die is opgevuld met materiaal dat er eerst boven heeft gelegen en waarin onder andere mooi afgeronde grindjes te zien zijn. Omdat boven D het al dan niet losse gesteente begroeid is, kan ik niet zien wat onder het gras zit. Mogelijk ligt er wat erosiemateriaal in de vorm van vuursteen uit opgeloste kalk, maar in ieder geval liggen daarop ook fluviatiele afzettingen van de Maas.




Profiel met toelichting

Leuk dat je in de groeve op je gemak kunt rondkijken en van dichtbij fotograferen.




Plaatjes maken

Detail van de hele dikke vuursteenbank behorend bij de Formatie van Gulpen.




Detail van de vuursteenbank

Boven de vuursteenbank ligt de Kalksteen van Lanaye en daarboven de horizont van Lichtenberg.




Detail Formatie van Gulpen

De orgelpijp die gevormd is in de Formatie van Maastricht is opgevuld met roestbruin materiaal dat erin weggezakt is.




Detail orgelpijp

Er is ook een mogelijkheid om via een trap de heuvel op te klimmen. Daar heb je een mooi overzicht over een droog dal en een bankje om even uit te rusten en van het uitzicht te genieten.




Afdaling via een trap

Het is vandaag droog en dat biedt de mogelijkheid om aan de zijkant even naar boven te klimmen om een orgelpijp van dichtbij te bekijken.




Op onderzoek bij een orgelpijp

Prachtig zie je van dichtbij het markante verschil tussen de geelwitte, zachte Kalksteen van Valkenburg en de roestbruine opvulling in de orgelpijp.




Markant kleurverschil

Als je naar de roestbruine opvulling kijkt vallen de mooie afgeronde steentjes van de Maasafzetting op.




Afgeronde grindjes in de opvulling

Bronnen:
Afbeeldingen:
BOHOteam
Literatuur: Felder, W., 2003. Bodemschatten van Zuid-Limburg. Uitgave: VVV Zuid-Limburg, Natuurhistorisch Museum Maastricht en stichting IKL.


De Dommel dl 3




De huidige loop van de Dommel is als doorlopende watergang herkenbaar die uit het zuiden komt en een bocht naar het westen maakt.
De aangrenzende groene kleur staat voor beekdalbodem met meanderruggen en geulen.
De blauwgroene kleur geeft beekdalbodem met veen aan.
De geelgroene kleuren staan voor dekzandruggen die soms nog wat geaccentueerd zijn door een oud bouwlanddek.
Plaatselijk is het dekzand nog wat verstoven en treffen we lage landduinen met bijbehorende vlakten en laagten aan.

Onderstaande foto is bij fotopunt A genomen. We zien nog net wat stuifzandrelief en op de achtergrond water.

Uit de Geomorfologische Kaart kunnen we afleiden dat deze waterpartij ooit een veengebied binnen een beekdalbodem was. Hier heeft in het Laatglaciaal (voor 12.000 jaar geleden) een zeer grote meander van de Dommel gelopen die tegen de oostelijke dekzandruggen aanschuurde, maar er niet doorheen brak. Nadat de Dommel zich verplaatste naar zijn huidige loop, werd in het lage gebied, onder moerassige omstandigheden, een veenpakket gevormd. Het veen is door de mens weer weggegraven ten behoeve van turfwinning. Nu resteert er een zeer grote plas: de Moerkuilen. De naam is veelzeggend.

> Lees meer