Geotop Manebach, Thueringen


Eemland


Met behulp van de Fysisch geografische eenheden kaart kunnen we het ontstaan van Eemland en haar omgeving beter begrijpen. Eemland maakt deel uit van het glaciale bekken dat in de voorlaatste ijstijd (Saalien 150.000 jaar gleden) is uitgeschuurd door gletsjertongen van het landijs. Die stuwden aan weerszijden van het bekken stuwwallen op. De afzettingen die daarna in de tussenijstijd, het Eemien, gevormd zijn, staan niet op het kaartje omdat ze niet meer aan het oppervlak liggen. In de laatst ijstijd (Weichselien) is een dik pakket zand als een deken over het bestaande landschap neergelegd. Langs de stuwwallen staan de gordeldekzanden en wat verder weg ook dekzandvlaktes aangegeven. Plaatselijk komen ook dekzandruggen voor. In de laatste 10.000 jaar, gedurende het Holoceen, vindt er in Eemland op grote schaal veengroei plaats. Tussen de veeneilanden door worstelt zich de Eem een weg naar het noorden. Langs de Eem zijn vanuit de voormalige Zuiderzee jonge zeekleigonden afgezet. Bij het doorbreken van de dijken van de Zuiderzee zijn tijdens overstromingen herhaaldelijk kleilaagjes op het veen afgezet. De gevolgen van de overstromingen zijn op het kaartje als overslaggronden herkenbaar.

> Lees meer

Geotop Manebach, Thueringen

15 september 2012

Op een vakantie naar Thueringen hebben we ons niet beperkt tot het Thueringerwald maar ook tripjes in de wijdere omgeving gemaakt. Op de website van Thueringer Landesanstalt fuer Umwelt und Geologie (TLUG) hadden we een lijst met geotopen gevonden. Hier was ook sprake van Manebach. Google Earth toonde ten westen van ons vakantieadres (Allersdorf) in de omgeving van Ilmenau deze interessante locatie.






Fotopunten uit de tekst op Google Earth kaartje

Een dergelijke foto hadden we gezien en dat betekende dat we de locatie gemakkelijk moesten kunnen vinden. Dat was ook zo. Het monument is punt 1 op de Google Earth kaart. Via een parallelweg konden we parkeren op een parkeerterrein van een sportschool (punt 2). De mijn en het kiepkarretje waren nep en meer bedoeld om een sfeerbeeld te scheppen.




Overzicht van de geotop Manebach

Op het paneel wordt verteld hoe belangrijk deze steenkoollagen geweest zijn voor het fossielenonderzoek. Al meer dan 300 jaar vindt hier onderzoek plaats.

De moerassen waaruit deze steenkoollagen uiteindelijk zijn ontstaan, zijn iets jonger als bij ons. Ze stammen uit het begin van het Perm en niet uit het Carboon.




Informatiepaneel

Als je bij het bushokje een klein stukje naar boven klimt kun je de diverse gesteentelagen van dichtbij bekijken. Helemaal aan de rechterkant dagzomen de steenkoollenzen.




Overzicht ontsluiting

Zo dichtbij de steenkoollagen kun je komen.




Dicht bij de steenkoollagen

Erg leuk om de steenkoollagen van zo dichtbij te kunnen bekijken en fotograferen.




De steenkoollagen

Er blijkt bovendien nog een - onder meer - geologisch wandelpad te zijn. Het was even zoeken, maar tussen de sportvelden door vind je het pad. Bij punt 3 ga je over een bruggetje. Het pad slingert door het dorp heen naar punt 4. Verder zijn we niet gegaan omdat de punten of interessanter waren voor mijnbouwliefhebbers of zo slecht onderhouden waren dat je absoluut niets kon zien.




Een pad voor de liefhebbers

Zoals in de meeste vakantiehuizen lag ook in ons huis in Allersdorf een flinke stapel brochures en folders van bezienswaardigheden. Daar zat ook een flink verhaal bij over Manebach, met een kaartje van de route. De punten werden niet verklaard. Ergens bij punt 15 zagen we de rode stenen die verderop afgebeeld worden.




Kaartje uit een folder

In een andere folder werd ook de fossielenrijkdom weer geroemd. De afbeelding van de varen Pecopteris Arborescens vond ik erg lijken op een afdruk die we zelf vonden.




Plaatje van de varen Pecopteris Arborescens

Dit stukje steenkool vertoonde een varen met een vergelijkbare opbouw.




Onze eigen varen

Een mooi verhaal. Bijna 100 jaar geleden werd in Manebach feest gevierd vanwege een eeuwfeest van de slag bij Leipzig. Daarbij werden flinke vreugdevuren aangestoken. Het was uiteraard niet de bedoeling, maar het vuur bleef enkele jaren voortwoekeren in de steenkool.




Paneel over het feestvuur

Bij dat langdurige vuur verbranden de afzettingen en werden rood. Hier zie je een puinhelling daarvan.




Rode stenen

Hier een doorsnede van een rode steen. De buitenkant is geheel verbrand. Binnenin zie je nog grijze en zwarte kleuren.




Doorsnede steen

Een afdruk van een plant in de verbrande rode steen. Daar zijn ongetwijfeld in de loop der jaren heel wat mensen mee voor de gek gehouden.




Plantafdruk in de rode steen

Ondanks alle mooie verhalen vond ik toch de ontsluiting langs de weg, dus die met de steenkoollagen uit het begin van mijn verhaal, het boeiendst. Met andere woorden de geotop lag op de goede plek.

Conclusie: De ontsluiting langs de weg was prima bereikbaar en toegankelijk. Het paneel had iets meer in kunnen gaan op het getoonde profiel. Het pad kan ik niet goed beoordelen, maar wat ik gezien heb vond ik niet bijzonder interessant, met name ook vanwege het slechte onderhoud, al waren de rode stenen wel vermakelijk.




Het mooiste punt uit het pad

Afbeeldingen: Google Earth en BOHOteam

Literatuur:
http://www.tlug-jena.de/geotope/geotope.html
Naturpark Thueringer Wald, 2003, IV Quartal, p 35-37.


Eemland


Met behulp van de Fysisch geografische eenheden kaart kunnen we het ontstaan van Eemland en haar omgeving beter begrijpen. Eemland maakt deel uit van het glaciale bekken dat in de voorlaatste ijstijd (Saalien 150.000 jaar gleden) is uitgeschuurd door gletsjertongen van het landijs. Die stuwden aan weerszijden van het bekken stuwwallen op. De afzettingen die daarna in de tussenijstijd, het Eemien, gevormd zijn, staan niet op het kaartje omdat ze niet meer aan het oppervlak liggen. In de laatst ijstijd (Weichselien) is een dik pakket zand als een deken over het bestaande landschap neergelegd. Langs de stuwwallen staan de gordeldekzanden en wat verder weg ook dekzandvlaktes aangegeven. Plaatselijk komen ook dekzandruggen voor. In de laatste 10.000 jaar, gedurende het Holoceen, vindt er in Eemland op grote schaal veengroei plaats. Tussen de veeneilanden door worstelt zich de Eem een weg naar het noorden. Langs de Eem zijn vanuit de voormalige Zuiderzee jonge zeekleigonden afgezet. Bij het doorbreken van de dijken van de Zuiderzee zijn tijdens overstromingen herhaaldelijk kleilaagjes op het veen afgezet. De gevolgen van de overstromingen zijn op het kaartje als overslaggronden herkenbaar.

Zo ziet het gebied er vanuit de lucht uit. De ronde plasjes heten waaien of wielen en zijn ontstaan als kolkgaten tijdens de dijkdoorbraken. De dijken zijn later weer om de kolkgaten heen gelegd. Daarom heeft de dijk een zeer bochtig verloop gekregen.

> Lees meer