Geotop Manebach, Thueringen


Peelrandbreuk


De onderstaande geologische kaart geeft met een oranje kleur een duidelijk begrensde, van zuidoost naar noordwest lopende, zone aan. Dit is de Roerdalslenk die in de laatste honderdduizend jaar is opgevuld met beekafzettingen en dekzanden. Zowel in het westen als in het oosten komen deze afzettingen slechts plaatselijk en veel minder dik voor. De Peelrandbreuk vormt hier de opmerkelijk rechte grens tussen de Roerdalslenk en de Peelhorst.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de daling van de slenk niet schoksgewijs plaatsvindt, bijvoorbeeld bij aardbevingen (Uden, 1932; Roermond, 1992). De daling vindt namelijk heel geleidelijk plaats met een snelheid van circa een centimeter per eeuw. Dat lijkt te verwaarlozen, maar we moeten niet vergeten dat we met geologie te maken hebben en niet met leeftijden van mensen. Als gedurende het kwartair een daling van een cm per eeuw plaatsvindt, dan resulteert dat uiteindelijk in een hoogteverschil van meer dan 200 meter. Zoals gezegd heeft extra sedimentatie door rivieren, beken en de wind de daling nagenoeg bijgehouden en heeft de argeloze passant hier niet in de gaten wat voor bijzondere geologische processen hier gespeeld hebben. Hooguit zal hij zich verbazen over het roestige water dat hier voorkomt.

> Lees meer

Geotop Manebach, Thueringen

15 september 2012

Op een vakantie naar Thueringen hebben we ons niet beperkt tot het Thueringerwald maar ook tripjes in de wijdere omgeving gemaakt. Op de website van Thueringer Landesanstalt fuer Umwelt und Geologie (TLUG) hadden we een lijst met geotopen gevonden. Hier was ook sprake van Manebach. Google Earth toonde ten westen van ons vakantieadres (Allersdorf) in de omgeving van Ilmenau deze interessante locatie.






Fotopunten uit de tekst op Google Earth kaartje

Een dergelijke foto hadden we gezien en dat betekende dat we de locatie gemakkelijk moesten kunnen vinden. Dat was ook zo. Het monument is punt 1 op de Google Earth kaart. Via een parallelweg konden we parkeren op een parkeerterrein van een sportschool (punt 2). De mijn en het kiepkarretje waren nep en meer bedoeld om een sfeerbeeld te scheppen.




Overzicht van de geotop Manebach

Op het paneel wordt verteld hoe belangrijk deze steenkoollagen geweest zijn voor het fossielenonderzoek. Al meer dan 300 jaar vindt hier onderzoek plaats.

De moerassen waaruit deze steenkoollagen uiteindelijk zijn ontstaan, zijn iets jonger als bij ons. Ze stammen uit het begin van het Perm en niet uit het Carboon.




Informatiepaneel

Als je bij het bushokje een klein stukje naar boven klimt kun je de diverse gesteentelagen van dichtbij bekijken. Helemaal aan de rechterkant dagzomen de steenkoollenzen.




Overzicht ontsluiting

Zo dichtbij de steenkoollagen kun je komen.




Dicht bij de steenkoollagen

Erg leuk om de steenkoollagen van zo dichtbij te kunnen bekijken en fotograferen.




De steenkoollagen

Er blijkt bovendien nog een - onder meer - geologisch wandelpad te zijn. Het was even zoeken, maar tussen de sportvelden door vind je het pad. Bij punt 3 ga je over een bruggetje. Het pad slingert door het dorp heen naar punt 4. Verder zijn we niet gegaan omdat de punten of interessanter waren voor mijnbouwliefhebbers of zo slecht onderhouden waren dat je absoluut niets kon zien.




Een pad voor de liefhebbers

Zoals in de meeste vakantiehuizen lag ook in ons huis in Allersdorf een flinke stapel brochures en folders van bezienswaardigheden. Daar zat ook een flink verhaal bij over Manebach, met een kaartje van de route. De punten werden niet verklaard. Ergens bij punt 15 zagen we de rode stenen die verderop afgebeeld worden.




Kaartje uit een folder

In een andere folder werd ook de fossielenrijkdom weer geroemd. De afbeelding van de varen Pecopteris Arborescens vond ik erg lijken op een afdruk die we zelf vonden.




Plaatje van de varen Pecopteris Arborescens

Dit stukje steenkool vertoonde een varen met een vergelijkbare opbouw.




Onze eigen varen

Een mooi verhaal. Bijna 100 jaar geleden werd in Manebach feest gevierd vanwege een eeuwfeest van de slag bij Leipzig. Daarbij werden flinke vreugdevuren aangestoken. Het was uiteraard niet de bedoeling, maar het vuur bleef enkele jaren voortwoekeren in de steenkool.




Paneel over het feestvuur

Bij dat langdurige vuur verbranden de afzettingen en werden rood. Hier zie je een puinhelling daarvan.




Rode stenen

Hier een doorsnede van een rode steen. De buitenkant is geheel verbrand. Binnenin zie je nog grijze en zwarte kleuren.




Doorsnede steen

Een afdruk van een plant in de verbrande rode steen. Daar zijn ongetwijfeld in de loop der jaren heel wat mensen mee voor de gek gehouden.




Plantafdruk in de rode steen

Ondanks alle mooie verhalen vond ik toch de ontsluiting langs de weg, dus die met de steenkoollagen uit het begin van mijn verhaal, het boeiendst. Met andere woorden de geotop lag op de goede plek.

Conclusie: De ontsluiting langs de weg was prima bereikbaar en toegankelijk. Het paneel had iets meer in kunnen gaan op het getoonde profiel. Het pad kan ik niet goed beoordelen, maar wat ik gezien heb vond ik niet bijzonder interessant, met name ook vanwege het slechte onderhoud, al waren de rode stenen wel vermakelijk.




Het mooiste punt uit het pad

Afbeeldingen: Google Earth en BOHOteam

Literatuur:
http://www.tlug-jena.de/geotope/geotope.html
Naturpark Thueringer Wald, 2003, IV Quartal, p 35-37.


Spaarnwoude


Net ten oosten van Haarlem ligt de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Op de kaart is een scherpe overgang te zien tussen stad en platteland. Als we rijden op de Lage Dijk, bij punt 1 op de kaart, zien we in het oosten Spaarnwoude liggen.

Temidden van enkele gebouwen rijst de Stompe Toren op.

> Lees meer