Vulkaan Arensberg (Eifel)


De Dommel dl 2; winter


Op voorgaande foto is al prachtig te zien dat de Dommel bij recent hoogwater zand op de oevers heef afgezet. Niemand heeft daar nog gelopen en de stroomribbels zijn nog intact. In de schaduw van een kleine barriere heeft zich nog een fraaie afzetting gevormd.

> Lees meer

Vulkaan Arensberg (Eifel)

8 juli 2014

De Eifel staat bekend om zijn vele vulkanen. Er zijn er teveel om elke vulkaan tot een potentieel Aardkundig Monument te benoemen. Bovendien doet zich de vreemde situatie voor dat de vulkanen educatief pas heel mooi worden als ze aangetast worden door de exploitatie van grondstoffen uit de vulkaan. Gelukkig wordt het geen platte pannenkoek, omdat er altijd flinke resten blijven staan.

Tijdens bezoeken in 2003, 2004, 2006 en 2010 hebben we al heel wat vulkanen een of meer keren bezocht. In 2014 hebben we met name in de buurt van Hillesheim diverse vulkanen bezocht. Van 3 bezochte vulkanen in 2014, de Arensberg, de Emmelberg en de Rockeskyller Kopf wil ik op deze site wat meer laten zien.

Veel vulkanen in de Eifel zijn relatief jong en stammen uit het kwartair. De Arensberg, ca 5 km ten oosten van Hillesheim, is het resultaat van ouder vulkanisme. Een eerste uitbarsting vond plaats ca 32 miljoen jaar geleden, gedurende het Tertiair. Er werd een flinke askegel gevormd, waarin ook brokstukken van de ondergrond terecht kwamen. Toen de uitbarsting wat rustiger werd stroomde ook de lava nog uit de krater. De lava koelde snel af en vormde kolossale basaltzuilen. 8 miljoen jaar later kwam er weer lava onder de verstopte krater tevoorschijn. Die stolde langzaam en leverde de mooie struktuur met dunne basaltzuilen op die loodrecht op het afkoelingsvlak gevormd zijn.




De entree van de Arensberg is heel bijzonder. De exploitatie is afgelopen. Door een gang loop je dwars door de kraterrand (zie foto boven) en sta je opeens middenin de krater. Veel basalt is natuurlijk gewonnen, maar de resterende hoeveelheid basalt om je heen blijft overweldigend. Onderin heeft men nog wat creatiefs met basalt gedaan.




Als je onderin de groeve staat en omhoog kijkt krijg je ook een goed idee van de enorme prop basalt die hier aanvankelijk (32 miljoen jaar geleden) is neergelegd.




Ook dit is een mooie wand. In de volgende afbeeldingen is ingezoomd op een paar fenomenen die op deze overzichtsfoto te zien zijn.




Hieronder werpen we eerst een blik op de eerder genoemde langzaam gestolde lavastroom met dunne basaltzuilen.




En hier zoomen we in op een flink stuk kalkondergrond dat mee naar boven is gekomen.

Kortom de Arensberg is een bezoek meer dan waard. Een informatiepaneel binnen en buiten de berg geeft wat informatie die hierboven ook gebruikt is.




Afbeeldingen: BOHOteam

Literatuur: plaatselijk informatiepaneel


De Grebbeberg


In 1995, het Europees Natuurbeschermingsjaar, werden veel projecten op het gebied van natuur en landschap uitgevoerd. Een heel bijzonder initiatief werd genomen door de provincie Utrecht. Zij stelde de niet-levende natuur centraal met haar idee om een landelijk netwerk te ontwikkelen van Aardkundige Monumenten. Uiteraard werd daarbij begonnen in de provincie Utrecht. Als eerste aardkundig monument werd door gedeputeerde Staten de zuidflank van de Grebbeberg benoemd.

De Grebbeberg is de zuidelijke punt van een tientallen meters hoge stuwwalrug, die in een boog van Amersfoort naar Rhenen loopt.. Deze stuwwal is zon 150.000 jaar geleden gevormd door honderden meters dik landijs dat langzaam van Scandinavië naar Nederland "stroomde". Ooit liep de stuwwal nog verder naar het zuiden om vervolgens weer naar het noorden om te buigen en aan te sluiten op de stuwwal van Ede - Wageningen.

Door het woeste water van de Rijn werd de zuidelijke punt van de stuwwalboog langzamerhand weggeslagen en naar zee getransporteerd. Wat overbleef was een zeer steile helling voor Nederlandse begrippen. We denken immers vaak dat Nederland zo plat is als een pannenkoek. Via een bielzen trap kunnen we de steile helling beklimmen en bij goed weer boven van een prachtig uitzicht over het rivierengebied genieten.

> Lees meer